توپولوژي شبكه

1- توپولوژي شبكه چيست ؟
2- انواع توپولوژي هاي شبكه چيست ؟
3- توپولوژي فيزيكي شبكه با توپولوژي منطقي شبكه چه تفاوتي دارد ؟
4- براي انتخاب توپولوژي شبكه مناسب، چه فاكتورهايي را بايد مد نظر قرار دهيم ؟
توپولوژي يا همبندي " Topology " به زبان ساده عبارت است از نحوه چيدمان و اتصال عناصر شبكه به يكديگر. همانطور كه از تعريف فوق مشخص است، اولين گام براي نصب و راه اندازي شبكه ، تعيين توپولوژي مورد نياز مي باشد. توپولوژي شبكه در دو نوع توپولوژي فيزيكي و توپولوژي منطقي دسته بندي مي گردد. توپولوژي فيزيكي به چيدمان فيزكي عناصر شبكه نسبت به يكديگر و چگونگي برقراري ارتباط بين آنها اشاره مي كند در حاليكه توپولوژي منطقي به نحوه انتقال اطلاعات و داده ها بين عناصر شبكه و البته از طريق بستر فيزيكي موجود اشاره مي نمايد.
توجه :  به هر يك از عناصر موجود در شبكه يك گره يا  NODE  و به ارتباط بين هر دو گره يك پيوند يا  LINK  گفته مي شود.
 
الف- توپولوژي فيزيكي  " physical topology " 
همانطور كه گفته شد، توپولوژي فيزيكي به روشهاي اتصال فيزيكي اجزاي مختلف شبكه به يكديگر اشاره دارد. هريك از اين روش ها داراي مزايا و معايب خاص خود مي باشد. مهمترين توپولوژي هاي فيزيكي عبارتند از :
توپولوژي شبكه
1- توپولوژي خطي  (Topology   Bus)
2- توپولوژي ستاره  ( Star Topology )
3- توپولوژي حلقوي  ( Ring Topology )
4- توپولوژي مش  ( Mesh Topology )
5- توپولوژي تركيبي  ( Hybrid Topology )
 
ب- توپولوژي هاي منطقي " logical topology "  
1- توپولوژي خطي  (Topology   Bus)
2- توپولوژي حلقوي  ( Ring Topology )
 
حال سئوال مهم آن است كه با توجه به انواع مختلف توپولوژي شبكه ، چگونه و بر اساس چه معيارهايي توپولوژي مناسب شبكه خود را انتخاب كنيم؟ براي انتخاب توپولوژي شبكه ، فاكتور هاي مختلفي را بايد مد نظر قرار دهيم، به عنوان نمونه مي توان به فاكتور هاي زير اشاره نمود:
1- ابعاد فيزيكي شبكه
اولين پرسش قبل از راه اندازي يك شبكه، بررسي ابعاد آن شبكه مي باشد. اينكه چه تعداد كامپيوتر و تجهيزات مختلف ديگر قرار است در شبكه مورد نظر بكار گرفته شوند؟
2- مديريت ترافيك شبكه
پرسش مهم ديگر بررسي حجم ترافيك مورد نياز شبكه مي باشد. پس بايد قبل از هر كاري به دقت بررسي شود كه چه نرم افزار هايي قرار است در شبكه فوق به كارگرفته شوند و حداكثر ترافيك حاصله در شبكه در زمان اوج فعاليت شبكه چقدر مي باشد؟ به عنوان مثال در شبكه هايي كه ترافيك شبكه بالا بوده و از طرفي مي توان عناصر شبكه را بصورت منطقي گروه بندي نمود، مثلا واحد مالي، واحد بازرگاني، امور مشتركين و ... مي توان از توپولوژي ستاره كمك گرفت. سوئيچ عنصر اصلي اين توپولوژي مي باشد. در چنين شبكه هايي مي توان به كمك سوئيچ ترافيك شبكه را كنترل و مديريت نمود و با ايجاد VLan از انتقال ترافيك يك بخش به ساير بخش هاي غير مرتبط جلوگيري نمود.
3- هزينه نصب و راه اندازي شبكه
تجربه ثابت كرده است كه كارفرمايان هميشه به دنبال نصب و راه اندازي شبكه مورد نياز خود با حداقل هزينه مي باشند. يعني روند نصب و راه اندازي شبكه را طوري اداره مي كنند كه با انجام حداقل هزينه، تمام نيازهاي اصلي شان برآورده گردد. بطور مثال مسيرهاي عبور كابل را طوري انتخاب مي كنند كه حداقل كابل كشي ممكن مورد نياز باشد.
4- امنيت شبكه
ارتقاء امنيت شبكه و جلوگيري از دسترسي هاي غير مجاز، از دغدغه هاي هميشگي مديران شبكه مي باشد. در بعضي از شبكه ها حفظ امنيت آنچنان مهم است كه علاوه بر استفاده از انواع مختلف فايروال هاي سخت افزاري و نرم افزاري، آنتي ويروس ها و ... از توپولوژي هايي مانند Ring استفاده مي كنند. در اين توپولوژي تجهيزات در حلقه اي بسته و متصل به هم قرار مي گيرند و اطلاعات محرمانه فقط در يك جهت ( جهت حركت حلقه ) حركت كرده و به مقصد اصلي خواهند رسيد.
5- توسعه شبكه
هميشه ممكن است بنا به دلايل مختلف، شبكه نياز به توسعه و يا تغييرات داشته باشد. پس بايد قبل از نصب و راه اندازي شبكه، با توجه به شرايط محيط و سياست هاي كارفرما، از توپولوژي يا تركيبي از توپولوژهاي مناسب استفاده نماييد. مثلا تركيبي از توپولوژي ستاره و خطي
6- عملي بودن نقشه انتخابي
هميشه فاصله حرف تا عمل زياد است و همواره شرايط ما را مجبور مي كند تا از ايدآل خود فاصله گرفته و بر پايه داشته هاي قابل اجرا و واقعيت پيشروي كنيم. زماني كه در نقطه شروع نصب و راه اندازي يك شبكه قرار داريم، تلاش مي كينم تا بهترين شبكه ممكن را با بهترين تجهيزات پياده سازي نماييم، اما هزينه اجراي پروژه، شرايط فيزيكي محيط، زمان و بسياري از عوامل ديگر مانع از دسترسي به اين مهم مي شود. پس بهتر است تا از ابتدا توپولوژيي انتخاب كنيم كه بتوانيم تا پايان آن را اجرا نموده و نياز به بازگشت به عقب و دوباره كاري براي انجام تغييرات نداشته باشيم.